Минский айтишник поставил улей на балконе, чтобы отучить соседей курить. Посмотрите на результаты

Михаил занимается пчелами уже больше года – начал с нуля на даче в 2019-м, а этим летом решил поэкспериментировать с городским пчеловодством.

Міхаіл Волчак

сацыятэхнік і ўжо пчаляр

– Узнаўляю традыцыю дзядулі і трох пакаленняў маіх прашчураў. У 2019 годзе пачаў пасеку з нуля. Займаюся грамадскай дзейнасцю. Маю айцішную і юрыдычную адукацыі. Умею праграмаваць, арганізоўваць, пісаць, выкладаю англійскую мову. Люблю Беларусь. А яшчэ пчол…

Городское пчеловодство – тренд последнего десятилетия на Западе. Из-за того, что в сельскохозяйственных зонах зачастую используют пестициды, владельцы пчел начали искать альтернативные варианты размещения ульев – и города оказались не таким уж плохим вариантом.

– Почему ты решил продвигать идею городского пчеловодства в Минске?

– Замежныя прыклады развіцця пчалярства ў гарадах паказваюць, што гэта бяспечна і карысна. Па Мінску ходзіш і амаль не бачыш пчол, а я быў у Берліне ў канцы сакавіка, квітнелі клёны – пчол было так шмат! Зараз у Берліне больш за 400 афіцыйна вядомых пчаляроў.

Мінск быццам створаны для пчалярства – тут шмат дрэў, якія могуць жыць у сімбіёзе з пчоламі: добрая кармавая база, і клімат добры. Я ўпэўнены, што пчолы выратуюць Мінск ад аўтамабільнага калапсу.

Пасля першага года з пасекай мне стала цікава спрабаваць нейкія новыя формы працы з пчоламі. Важная прычына – як пчолы ўздзейнічаюць на горад: павышаюць прадуктыўнасць усіх дрэў за кошт перакрыжаванага апылення. Гэта ўзмацняе від, а таксама імунітэт самой расліны, прадукцыйнасць. Яны становяцца больш моцнымі і трывалымі.

Есть набор деревьев, которые не накапливают шлаки, – вы можете спокойно съесть яблоко с минской яблони

– А не грязновато ли здесь для пчел?

– Калі казаць пра забруджванне ў горадзе і сельскай мясцовасці, тут пытанне, дзе больш моцнае забруджванне. У сельскай мясцовасці палі рэгулярна апрацоўваюць хімікатамі, а ў горадзе ёсць выхлапныя газы і цяжкія металы.

Але існуе набор дрэў, якія шлакі не накопліваюць, – тая ж яблыня: нават з той, якая расце ў Мінску, можна спакойна сарваць яблык і з’есці. Будзе тое ж самае, што ты з’еў яблык у вёсцы на Палессі.

Наконт прадуктаў гарадскога пчалярства – трэба яшчэ папрацаваць і падаследаваць, што мёд можа накопліваць. Але калі мы хочам, каб пчалярства факусіравалася на апыленні, то з большага ўсё нармальна – пчолы перажывалі і выбухі вулканаў.

Агульнае павелічэнне колькасці зеляніны, замена зялёных пастрыжаных газонаў на нармальнае рознатраўе можа падштурхнуць горад да развіцця ў лепшы бок. Выдзеліць нейкія месцы для пчаляроў – гэта быў бы рэальна добры першы крок.

Канешне, адзін вулей надвор’я не зробіць, але можа паказаць, прыклад, што гэта магчыма, не складана і класна было б, каб у нас пачало нешта рухацца ў гэты бок.

– Ты говорил, что ищешь желающих приютить твои ульи в городе...

– Рэальна хочацца больш пляцовак у горадзе пад гэту справу, бо месца ўсім хапае. Было б клёва. Ёсць паркавыя зоны, дахі розных прамысловых аб’ектаў – гэта ўсё можна выкарыстоўваць. Калі паставіць пад тысячу вулікаў, то экалогія Мінска пойдзе ўгару, каэфіцыент шчасця падвысіцца.

Калі ў вас ёсць свабодны дах ці агарод у горадзе – пішыце мне праз сайт, мы маглі б нешта сумесна зрабіць.

Соседи стали реже курить

– С непривычки все равно звучит странновато – улей в городских условиях. Расскажи, как все происходило с перемещением улья с пасеки на городской балкон.

– Асноўная пасека – за горадам, там усё ідзе традыцыйна. У горадзе быў такі пілотны праект на два тыдні. Адзін вулік, адна пчаліная сям’я за гэты час нанесла 35 кг ліпавага мёду. На мой густ, гэта самы круты мёд.

Ліпы зараз – не такая распаўсюджаная з’ява, яны засталіся ў панскіх маёнтках ці невялічкіх гарадах, а ў Мінску іх дзясяткі тысяч.

Два тыдні я вёў пчаліны дзённік у Instagram, вось галоўныя вехі майго сацыялагічнага эксперыменту:

27 чэрвеня

Місія вуліка «Падарожнік» – не толькі смачны ліпавы мёд і магчымасць пачаць урбаністычнае пчалярства ў Беларусі, але і мой сацыятэхнічны прыём пачаць камунікацыю з суседзямі-курыльшчыкамі.

Учора прыходзіла суседка: спытала, што адбываецца. Паказалі вулік, пачаставалі мёдам, расказалі, чаму мы не хочам задыхацца ў цыгарэтным смогу штодзень. Яна паслухала, пагадзілася, сказала, што ёй пчолы не перашкаджаюць. Яна з-за мужа прыйшла.

28 чэрвеня

Cуседка расказала, што яе мужа ажаліла аж дзве пчалы. Спускаюся па лесвіцы пасля размовы, бачу яе мужа. Складана сказаць, ці гэта ў твар ці куды яшчэ. Ён пытае, ці гэта нашы пчолы. Адказваю: так. Далей ён працягвае: колькі мы плануем, каб яны стаялі? Кажу: тыдзень, як будзе ліпа. Ён завяршае: добра – і падымаецца на свой паверх.

Я спускаюся да бусіка, каб адвесці яго на стаянку, і чую, як маладыя мамашы на прыступках перагаворваюцца, ківаючы на мяне: гэта яго пчолы на балконе.

1 ліпеня

Cустракаю суседа, які жыве ніжэй. Пытаюся: як вы, пчолы больш не жаляць? Ён адказвае: не, усё добра, зараз яны як свае.

4 ліпеня

Пагутарылі з суседкай Ленай пра пчол, іх важнасць і рызыкі для іх існавання. Яна падсумавала: «Не будзе пчол – не будзе чалавецтва». Пасля прынесла гародніны са свайго агароду і сказала, што будзе сумаваць па іх, калі мы іх звязём…

– В прошлые выходные улей переехал под Раков, а ты устроил медовый праздник для соседей. Как было с пчелами? Комфортно? Не залетали в квартиру, на бытовую химию, например, как-то реагировали?

– Я мыю падлогу проста вадой. Можа быць, гэта кансерватыўна. Калі нешта тлустае калі-небудзь разліваецца, тады нейкі сродак, але гэта вельмі-вельмі рэдка.

Наконт хатняй камфортнасці ўсё цудоўна, я ўжо нават перастаў заўважаць. У мяне балкон маленечкі, 2,5 метры. Заляцелі толькі дзве пчалы ў хату, мы проста іх выштурхнулі, яны паляцелі назад. Пры той умове, што балкон адкрыты, а мой працоўны стол у трох метрах ад вуліка.

Абсалютна не перашкаджаюць. Як сказаў Францыск Скарына, «кожная пчолка аддана вулей ахоўвае свой»: пакуль не будзеш туды лезці і крылле ёй абрываць, яна і не будзе чапаць нікога.

Канешне, рэзкія пахі, у тым ліку пах поту, алкаголю, тытуню, касметыкі, непажаданыя. Пчолы пачынаюць рэзка злавацца. Мая тэорыя – пра мядзведзя: калі потны чалавек падыходзіць, то пчолы думаюць, што гэта мядзведзь, які хоча разбурыць гняздо, і пачынаюць жаліць.

Абапал мяне жывуць усе, хто паліць. Ад гэтага быў пэўны дыскамфорт. У выніку суседзі пачалі менш паліць – толькі калі ўжо зусім цёмна, калі пчолы спяць. Дыхаць стала лягчэй.

– Соседям от пчел таки досталось...

– Суседа, які любіць выпіваць, ужалілі дзве пчалы ў самым пачатку, калі ён паліў.

Звычайна супрацьпчалярнае лобі – людзі, якія маюць алергіі, і людзі, якія маюць дзяцей. І хэйтэры – бацькі, а не дзеці. Ім што – пабалела трошкі і перастала. У мяне на лецішчы асноўная пасека, там 9 сотак.

Дзеці бегаюць у трусах і рыюцца ў кучы пяску, метраў 15 ад майго плоту, усе здаровыя. Бацькі былі не вельмі задаволены, а дзеці прыбягаюць да сеткі, пытаюцца: што робіш?

Магу адразу сказаць: дзяцей у суседніх кватэрах няма. Ёсць толькі курцы i алкаголікі. Я спадзяюся, што яны сталі менш піць і паліць пасля гэтай гісторыі.

На ульях установлены датчики – можно наблюдать за пасекой через интернет

– А почему твоя основная пасека – Smart?

– На БЖ-БЖ пасецы я імкнуся выкарыстоўваць тэхналогіі, максімальна прыбліжаныя да арганічнай сельскай гаспадаркі. Гэта значыць, не выкарыстоўваць хімікаты і паважаць працаўніц.

Я вырашыў дадаць тэхналогій – на вуллях усталяваны вагі, датчыкі тэмпературы і вільготнасці, даныя ў рэальным часе перадаюцца на сервер. Назіраць за зменамі на пасецы, калі сам знаходзішся ў 60 км ад яе, вельмі цікава і чароўна.

– Откуда у тебя вообще появилась потребность в таком странном хобби?

– Скажам так, я шмат працаваў з абстракцыямі – і арганізм патрабаваў больш рэальнай працы. Калі працуеш распрацоўшчыкам, там узнікае такое адчужэнне ад працы, ты падвісаеш: што ты робіш? для чаго? Зваротная сувязь такая ж абстрактная, як і твая праца.

Пчолы трымаюць у тонусе, уключаюць вас у працэс. Пчолы вас прымусяць ведаць цэлы шэраг навук. Гэта вельмі добрае хобі на памежных дысцыплінах – сумесь біялогіі, медыцыны, хіміі, цяслярскай справы.

Ты вучышся быць спакойным, сканцэнтраваным, адчуваеш напоўненасць. Мне падабаецца стан пасля працы – нават калі ты вельмі стомлены, то адначасова разняволены, усе думкі адыходзяць. Гэта як прабегчы 21 км – паўмарафон; толькі тут не трэба бегчы.

Пчолы прымушаюць кантактаваць з прыродай на роўных: калі разглядаеш прыроду як крыніцу рэсурсаў, з якой можаш толькі вымаць, то пчолы адразу ставяць усё на свае месцы – такі мой глабальны інсайт ад пчалярскай справы. Ты разумееш, што прырода ёсць баланс і гэты баланс трэба захоўваць.

Перепечатка материалов CityDog.by возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.

Фото: Павал Хадзінскі для CityDog.by.